ثبوت قصاص و شرایطش

راه ثابت شدن حقّ قصاص بالمثل این است :

۱- إقرار شخص جانی با حجّت بودن إقرارش در نزد حاکم شرع .

۲- قیام بیّنه دو شاهد عادل در نزد حاکم شرع .

۳- علم قطعی خود حاکم شرع و قاضی مانند دیدن سرقتی یا قتلی و غیره .

4- قسامه که پنجاه سوگند برای قتل عمد و بیست و پنج سوگند در قتل خطا که یک شاهد می خورد .

أمّا شرایط معتبر در قصاص که باید مراعات گردد این است :

۱- بلوغ در قصاص لازم و بچّه نابالغ هرگز قصاص نمی شود .

۲- عقل در قصاص لازم و دیوانه هرگز قصاص نمی شود .

۳- تساوی در دین در قصاص لازم پس مسلمان را در مقابل کافر قصاص نمی توان نمود .

4- تساوی در جنس در قصاص لازم مساوات میان زن و مرد در قصاص مراعات می شود.

5- تساوی میان بنده و آزاد نیست پس آقائی که برده اش را مجروح کند دیه می پردازد و قصاص نمی شود تا حدّی که آزاد می شود .

6- حرمت پدری در قصاص مراعات می شود پس پدر را در مقابل فرزندش قصاص نمی کنند .

۷- حرمت إمامت و ولايت در قصاص مراعات می شود پس إمام (ع) را در مقابل رعیَّتش قصاص نباید نمود .

۸- مساوات در نسب در قصاص مراعات نمی شود پس حلال زاده  را در مقابل زنازاده قصاص می کنند اگر مسلمان باشد .

۹- مساوات در شأن و شرافت در قصاص مراعات نمی شود پس اشراف را در مقابل طبقهٔ ضعیف باید قصاص نمود .

۱۰- مساوات أهل کتاب در قصاص مراعات می شود پس یهودی را در مقابل نصرانی و بالعکس قصاص می نمایند .

۱۱- مستحقّ القتل نبودن در قصاص مراعات می شود پس اگر کسی مرتّد یا مهدور الدّم و واجب القتل را بکشد قصاص نمی شود .

اصل این مطالب را می توانید در صفحه 305 کتاب خلاصه الفقه مطالعه نمایید.