حقهای مشروع و نامشروع

حق های مشروع از این قبیل هستند :

۱- حقّ الشّفعه، که برای شریک است .

۲- حقّ السبق ، که برای کسی است که سبقت در أماکن عمومی و أوقاف عمومی نماید .

۳- حقّ الحضانة، که برای مادر است که پرورش و شیردادن فرزند است.

4- حقّ التّحجیر، که هرکس زمین های موات را برای إحیا تحجیر کند إختصاص می یابد .

5- حقّ المضاجعه، که برای زنان دائمی است بر مردان هم خوابی نمودن .

6- حقّ السّرقفلی ، که برای مستأجری است که چیزی برملک إضافه کرده است .

۷- حقّ الحصاد ، که برای هر فقیری است که هنگام در و حاضر می شود به اندازهٔ یک مُشت .

۸- حقّ المّاره، که برای عابرین از باغ های میوه است خوردن میوه های به زمین افتاده است .

۹- حقّ التّولیه، که برای متولّی موقوفه است که حق تصرف در آن دارد .

۱۰- حقّ القیّم ، که برای قیّم و سرپرست یتيمان است که فقیر باشد می تواند از مالشان بخورد .

۱۱- حقّ الجبابة، که برای کسانی است که زکوات را جمع آوری می نمایند.

۱۲- حقّ إمامت، که برای إمام جماعت راتب است که با وجود او دیگری نمی تواند در جایش إمامت کند .

حقوق غیر شرعی اینهایند :

1- حقّ طبع، که می نویسند محفوظ است و قانونی است لیکن شرعی نیست.

2- حقّ ضبط، که صدا و آهنگ و سخنرانی و ضبط نواری را قانونی می دانند و شرعی نیست .

3- حقّ ثبت فرزند ، که از پرورشگاه می گیرند و به نام خود ثبت میکنند که شرعاً فرزند نمی شود .

4- حقّ استاندارد، که صنعت وجنس را به ثبت می رسانند و قانونی است لیکن شرعی نیست و دیگری حق دارد مانند آن را بسازد .

۵- حقّ إختراع، که هر کسی که چیزی را إکتشاف یا إختراع کند به نام خود ثبت می کند لیکن شرعاً دیگری هم إختراع کند حق دارد .

6- حقّ تحدید قیمت، که دولتها یا شرکت ها برمشتریان تحدید قیمت می کنند لیکن شرعاً مجبور نیستند که مقیّد به آن قیمت باشند .

۷- حقّ نمایش ، که فیلم سازان و شرکت های فیلم سازی برای خود قانونی می دانند لیکن شرعاً أثری ندارد و دیگری می تواند انجام دهد.

اصل این مطالب را می توانید در صفحه 191 کتاب خلاصه الفقه مطالعه نمایید.